Jander Alfred

Profesor Alfred Jander
Der Wanderer im Riesengebirge, Nr 424, 1. Februar 1918

W roku 1917 zmarł jeden z weteranów Towarzystwa Karkonoskiego (Riesengebirgsverein) – założyciel grupy Legnica, prof. Alfred Jander. Od 9 stycznia 1884 roku, czyli dnia powołania grupy miejscowej (legnickiej) do stycznia 1916 roku kierował nią jako przewodniczący Związku. Przez wiele lat był także członkiem Zarządu Głównego. Alfred Jander urodził się w wiosce Kriegsheide (Pogorzeliska) w okręgu lubińskim. Świadectwo dojrzałości otrzymał w gimnazjum w Żaganiu, w którym jego ojciec był dyrektorem kancelarii. Później studiował filologię i historię we Wrocławiu. Tam był założycielem koła studenckiego Markomania, którego – aż do swojej śmierci – był patronem (duchem przewodnim). Egzamin państwowy złożył w 1867 roku. Staż odbył w Cottbus. W 1869 roku został powołany na stanowisko nauczyciela (Oberlehrer) w miejskim liceum w Legnicy, którego pracownikiem był przez kolejne 40 lat, do 1910 roku. Jego uczniowie obdarzali go szacunkiem i miłością, nie tylko z racji miłej osobowości i stałej życzliwości, ale także z racji jego prawego charakteru. Dbał o swoich uczniów także poza szkołą i próbował wspierać ich gdzie tylko mógł. Przede wszystkim starał się wzniecić w swoich uczniach miłość do Ojczyzny i pobudzić w nich wrażliwość na piękno natury. Robił to przede wszystkim podczas licznych wędrówek w rodzime góry i w Karkonosze, w których towarzyszyli mu podobni.
Nie dane było mu cieszyć się zbyt długim zasłużonym wypoczynkiem. Zaraz po wybuchu wojny ten pracowity człowiek oddał się do dyspozycji Kuratorium i uczył jeszcze przez 3,5 roku, aż do swojej śmierci w miejskiej szkole realnej im. Wilhelma. W marcu 1917 roku dane było mu obchodzić 50.lecie pracy zawodowej. Wszystkie jego działania wynikały z jego umiłowania Ojczyzny, umiłowania Śląska, a także miejscowości związanych z jego życiem. Działał także jako pisarz. Był autorem dużej liczby dzieł związanych z historią i krajoznawstwem. Podajemy takie publikacje, jak: „Stadt und Schloß sagen” (Legendy miasta i zamku), „Mitteilungen über Liegnitz und Umgebung” (Podania o Legnicy i okolicach), „Streitereine um Liegnitz” (Spory o Legnicę), „Liegnitzer Tourne und Wanderbuch” (Przewodnik po Legnicy), „Liegnitz in seinem Entwicklungsgange” (Legnica i jej rozwój).
Ta miłość do Ojczyzny kształtowała jego literacką działalność. Obok licznych pieśni jego autorstwa, które były napisane na część miejscowych wydarzeń, napisał także dramaty na temat historycznych wydarzeń, które miały miejsce w Legnicy i okolicy, a to: „Heinrich der Fromme” (Henryk Pobożny), „Ambrosius Bitschen (Ambroży Bitschen). Jego sztuka „Die Schlacht an der Kazbach (Bitwa nad Kaczawą) została wystawiona 26 sierpnia 1913 roku.
Największą przyjemność i najlepszy odpoczynek prof. Jander znajdował w wędrówkach, które czynił z przyjaciółmi i członkami Związku w bliższym i dalszym otoczeniu Legnicy. Tu serce mu się otwierało, a także wyśpiewywał to w swoich piosenkach studenckich i turystycznych. Nigdy nie opuszczał posiedzeń grupy rejonowej. Zabiegał o udostępnianie Pogórza dla celów turystycznych. Dzięki jego działaniom następował rozkwit turystyki w regionie. Szczególnie koncentrowała się jego działalność na: Mönschswald (Mniszy Las) wzgórza na południe od Legnicy, które należały do klasztoru w Lubiążu, który to w 1810 roku został rozwiązany, i które przeszły w posiadanie miasta Legnicy – tereny te zostały po powstaniu grupy miejscowej jej przekazane w celu turystycznego ich zagospodarowania. O pilnej jego działalności w tym Pogórzu Kaczawskim począwszy od Heßberge (Górzyca), aż po Willmanndorfer Hochberge (Rosochatą), ponadto w Oderwalde (Odrzańskich Lasach) i Städtischen Heine (Puszczy Legnickiej), na Seengebiet (Pojezierzu Legnickim) i na polach bitewnych wokół Legnicy – świadczą liczne ślady, jak drogowskaz, oznakowania szlaków, itp.
Dzięki jego staraniom powstały schroniska (Albrechtshütte) w Mönschswald (Mniszy Las), Olgahütte nad stawem Molke w pobliżu Vorderheide (Raszówki) i przede wszystkim wieża na Eichberg (Dębnica), z której rozpościera się piękny widok na świat mało niestety znanych śląskich gór. Aż do późnego wieku cieszył się prof. Jander dobrą sprawnością. Nawet w ostatnim roku swego życia chodził prosto i wyprostowany. Miał tak młodą sylwetkę, że nie chciało się wierzyć, że ma się do czynienia z osobą 75-letnią. Niespodzianką dla wszystkich był jego nagła śmierć. Zapalenie płuc, którego nabawił się w czasie Świąt Bożego Narodzenia zmogło go w nocy z 30 na 31 grudnia 1917 roku.

Tłumaczenie: B. Jackowska