Dove Heinrich Wilhelm

Heinrich Wilhelm Dove urodził się 6 października 1803 roku w Legnicy, jako syn z drugiego małżeństwa kupca Wilhelma Benjamina Dove i Susanny z domu Brückner. Rodzina Dove osiadała w Legnicy w połowie XVII wieku. Reinhard Dove (1629-1683), właściciel apteki i ławnik sądowy Rady Miasta Legnicy, wywodzący się z Minden w Westfalii osiadł tutaj w 1661 roku. Nabył dom przy Burggasse (obecnie przebudowana i skrócona ul. Grodzka). Syn Reinharda – Gottfried Reinhard Dove (1680-1733) był kupcem i asesorem sądu dworskiego. Założył w Rynku, w późniejszym domu urodzin Heinricha Wilhelma Dove sklep kolonialny.

W dniu 1 kwietnia 1915 roku, Heinrich Wilhelm Dove jako mieszczański uczeń został przyjęty do Akademii Rycerskiej w Legnicy. Tutaj w wieku 17 lat, wiosną 1821 roku zdał ze szczególnym wyróżnieniem egzamin dojrzałości. Od Wielkanocy 1821 roku studiował na uniwersytecie we Wrocławiu przez sześć semestrów matematykę, poświęcił się także studiom filozoficznym, filologii klasycznej, historii oraz astronomii. W 1824 roku wyjechał do Berlina.

Na Uniwersytecie Berlińskim, 4 marca 1826 roku, po obronie napisanej łaciną pracy o wahaniach ciśnienia powietrza, Dove został promowany doktorem filozofii. W tym samym roku habilitował się w Królewcu. Od Wielkanocy 1826 roku został tam nieetatowym docentem nauk fizycznych, a w roku 1828 profesorem nadzwyczajnym fizyki. W roku następnym przeprowadził się do Berlina, gdzie wykładał fizykę w Gimnazjach Friedricha Werderscha i Friedricha-Wilhelma, a także  Powszechnej Szkole Wojennej, Szkole Artyleryjskiej i Inżynieryjnej oraz w Instytucie Rzemiosła. 30 grudnia 1844 roku został nominowany profesorem zwyczajnym fizyki na Uniwersytecie Berlińskim. W latach 1858-59 i 1871-72 wybrano go na rektora.

Od 1837 roku Dove był członkiem Królewskiej Akademii Nauk w Berlinie, Monachium i Sankt Petersburgu, członkiem Towarzystwa Naukowców—Przyrodników w Berlinie, Heidelbergu, Frankfurcie, Gdańsku, Królewcu i Moskwie, członkiem Stowarzyszenia Meteorologicznego w Londynie oraz innych towarzystw naukowych.  Od 1848 roku podlegały mu stacje meteorologiczne Prus, gdzie otworzył siec lokalnych oddziałów obserwacji pogody. Przyczynił się do utworzenia telegraficznego systemu przekazywania informacji o pogodzie. Przez wprowadzenie miesięcznych izoterm (1840) jak i isanomalii (1852) stał się twórcą klimatologii porównawczej i jej zastosowania w rolnictwie. Obok Ranke’a 20 września 1867 nominowany został Wicekanclerzem Klasy Pokojowej Orderu Pour le mérite.

Od nazwiska Heinricha Wilhelma Dove’a pochodzi prawo Dove’a, mówiące o zawirowaniach wiatru, według którego ciepłe i zimne masy powietrza osiągają ruch wirowy wskutek siły odśrodkowej wywołanej przez ruch obrotowy ziemi. Tym samym Dove stał się prekursorem nowoczesnych badań nad cyklonami. Także jego teorie o prądach polarnych i równikowych stanowią ważne odkrycie w meteorologii. Fizyka zawdzięcza mu aparat polaryzacyjny (1835) i fotometr (1861).
Dove zmarł 4 kwietnia 1879 roku w Berlinie i tam też został pochowany obok swojej żony na cmentarzu Alten Marien.

W 1892 roku jedną z ulic w Legnicy nazwano jego nazwiskiem, obecną ul. Tadeusza Kościuszki.

Źródło: H. Unverricht, Życiorysy Legniczan i mieszkańców ziemi legnickiej 1241 – 1945, Legnica 2008