Fryderyk II Legnicki

Wywodzący się z dynastii Piastów książę legnicki Fryderyk II urodził się 12 lutego 1480 roku w Legnicy, jako drugi z trzech synów Fryderyka I i jego żony Ludmiły z Podiebradu, córki króla czeskiego Jerzego. Jego braćmi byli Jan II Legnicki (1477-1495) i Jerzy I Brzeski (ok.1483-1521). Po śmierci ojca w 1488 roku regentką została ich matka. W latach 1497–1499 Fryderyk zatrzymał się na dworze króla Czech i Węgier, Władysława Jagiellończyka swojego lennika. Następnie w 1498 roku przejął wraz z bratem Jerzym I rządy w Legnicy i Brzegu. W 1504 bracia podzielili się spadkiem: Fryderyk objął Legnicą, Jerzy Brzeg. W 1507 roku Fryderyk odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej. Po powrocie rozwinął aktywna działalność, która po latach miała wynieść Legnicę do rangi jednego z najbardziej liczących się księstw.

Fryderyk II utrzymywał bliskie kontakty z Rzeczypospolitą, szczególnie z królem polski Zygmuntem I Starym. Efektem czego było małżeństwo z siostrą Zygmunta I, a córką króla polski Kazimierza IV Jagiellończyka – Elżbietą, zawarte 25 listopada 1515 roku we Wrocławiu. Elżbieta zmarła jednak kilka miesięcy później (16 lutego 1517) przy porodzie córki Jadwigi. 14 listopada 1518 roku Fryderyk II ożenił się ponownie z Zofią Hohenzollern, córka Fryderyka margrabiego Brandenburgii. Z tego małżeństwa pochodzi trójka dzieci: Fryderyk III (1520-1570), Jerzy II (1523-1586) i Zofia 1525-1546).

Od 1516 do 1526 roku Fryderyk II sprawował urząd dowódcy na Dolny Śląsk. Po śmierci brata Jerzego, przejął po nim księstwo brzeskie umacniając tym samym swoją pozycję na Śląsku. W 1523 roku kupił od biskupa Jana V Turzo Wołów z okolicami i uzyskał w zastaw księstwa Głogowskie (1540-1544), i w 1542 r. księstwa Ziębickie i Ząbkowi Śląskich. Zręcznie działając dyplomatycznie pośredniczył pomiędzy swoimi szwagrami, Wielkim Mistrzem Albrechtem von Brandenburg-Ansbach, późniejszym księciem w Prusach i polskim królem w sprawie układu krakowskiego z dnia 8 kwietnia 1525 roku. Dwa dni później Fryderyk II uczestniczył na rynku w Krakowie w hołdzie pruskim, w wyniku którego Prusy Zakonne zostały przekształcone w Księstwo Pruskie jako lenno Polski.

Dzięki dobrym stosunkom z Ludwikiem Jagiellończykiem, Fryderyk zabezpieczył sobie prawo do dowolnego dysponowania swoim księstwem (1522 i 1524). 19 października 1537 roku zawarł w Legnicy bardzo istotny z politycznego punktu widzenia układ dziedziczny ze swoim krewnym elektorem Joachimem II. Następstwem jego był projekt, który przewidywał małżeństwo Jerzego, syna Fryderyka z córka elektora Barbarą oraz ślub elektora Jana Jerzego z córką księcia legnickiego Zofią. Po ośmiu latach doszło do zawarcia tych związków. Oznaczało to, w przypadku wymarcia męskiej linii książąt Legnicy, Brzegu i Wołowa całe terytorium miało przypaść Brandenburgii, w przeciwnym wypadku Łużyce obszar Brandenburgii miał przypaść legnickim Piastom. Z politycznych względów stany czeskie, a także cesarz Ferdynand I były przeciwne takiemu układowi. Decyzją sądu królewskiego 18 maja 1546 roku pakt familijny został anulowany.

Fryderyk II zmarł 17 września 1547 roku w Legnicy i został pochowany w części chóralnej kościoła św. Jana. Sarkofag jego i jego obu żon uległy zniszczeniu podczas budowy nowego kościoła św. Jana. Fryderyk II w czasie swoich rządów dokonał przebudowy zamku, podjął próbę stworzenia legnickiego protestanckiego uniwersytetu, a także stworzył nowoczesny system opieki społecznej i zdrowotnej. Prawdopodobnie już w 1504 roku uruchomił w Legnicy mennicę w celu bicia groszy i półgroszy. Jako pierwszy śląski książę w 1523 roku publicznie uznał reformację.

Źródła:
Legnica. Zarys monografii miasta, pod red. S. Dąbrowskiego, Wrocław-Legnica 1998.
H. Unverricht, Życiorysy Legniczan i mieszkańców ziemi legnickiej 1241 – 1945, Legnica 2008.