Legnicka Mleczarnia (Liegnitzer Molkerei)

Legnicka Mleczarnia (Liegnitzer Molkerei) została założona 12 maja 1882 roku jako jedna z pierwszych w kraju. Jej siedziba znajdowała się przy Neue Carthausstraβe 66 (ul. Kartuska), po zmianie numeracji – nr 22-24. Przed 1939 rokiem zakład działał pod nazwą Milchhof e. G. m. b. H.
27 kwietnia 2013 r. został ostatecznie rozebrany budynek dawnej dyrekcji mleczarni.

Działalność mleczarni została opisana w wydawnictwie Liegnitz, Goldberg und das schöne Katzbachtal z 1925 roku.

Liegnitzer Molkerei e. G. m. u. H. /Legnicka mleczarnia, zarejestrowana spółdzielnia z nieograniczoną odpowiedzialnością/ została założona 12 maja 1882 roku. Natomiast 8 czerwca tego samego roku została wpisana do sądowego rejestru spółdzielni. Celem działalności spółdzielni jest wykorzystywanie jak i  sprzedaż na wspólny rachunek mleka należącego do członków spółdzielni oraz produktów z niego wytwarzanych. W 1878 roku niemiecki inżynier Lehfeldt wynalazł i skonstruował pierwszą użytkową wirówkę, która umożliwiała przetwarzanie dużych ilości mleka w zakładzie.
Tutejsza mleczarnia wybudowana w 1882 roku należy do pierwszych w Niemczech. Na początku wnętrze mleczarni dopasowane były do prostego wyposażenia maszynowego. Pomieszczenia produkcyjne rozciągały się na trzech piętrach, z których część przeznaczona była do sterylizacji mleka i śmietany, a część pomieszczeń mieszczących wirówki  oraz maślarnię znajdowała się na drugim i trzecim piętrze. Mleko transportowane było do góry za pomocą bardzo dużej windy, wykorzystującej jako napęd ciśnienie wody. W pomieszczeniach znajdujących się poniżej odbierane i wydawane było mleko, znajdowały się tam również serownia, czyszczono tam bańki na mleko oraz pojemniki wykorzystywane w wozach mleczarskich. Piwnice służyły do magazynowania sera. Małe wirówki przerabiały od 500 do 600 litrów pełnotłustego mleka na godzinę. Śmietana spływała do blaszanych beczek, po czym  przetwarzana była na masło  w holsztyńskich naczyniach. Chude mleko częściowo oddawano z powrotem członkom spółdzielni a częściowo przerabiano na chudy ser bądź też sprzedawano. Pełnotłuste mleko przeznaczone do sprzedaży wydawano w ten sam sposób w jaki je  dostarczano.
Nabyte przez długie lata doświadczenie pokazało, że wspólne przetwarzanie mleka pochodzącego z około 40 dóbr rycerskich kryje w sobie pewne zagrożenie,  a mianowicie to, iż mleko uzyskane z dojenia krów w różnych oborach bardzo różni  się pod względem jakości i przydatności do spożycia. Ponadto w przypadku wybuchu choroby zakaźnej istnieje wiele możliwości przenoszenia zarazków. Dlatego też wprowadzono zasadę zapłaty za mleko w oparciu o zawartość tłuszczu.
Aby zapobiec przenoszeniu się zakaźnych chorób mieliśmy  do dyspozycji dwa elementy. Ciepło i  zimno.  Jednak,  aby móc w pełni wykorzystać oba te elementy niezbędne było przebudowanie mleczarni i stworzenie z niej nowoczesnego zakładu,  wyposażanego w najnowsze maszyny. Po tym jak przeznaczone do sprzedaży pełnotłuste mleko zostaje przepuszczoneprzez bęben czyszczący, który usuwa specyficzne cięższe oraz lżejsze zanieczyszczenia,przechodzi ono przez chłodnicę solankową, która obniża jego temperaturę do 2-4°C; mleko zbierane jest do dwóch odizolowanych od siebie pojemników a następnie wydawane nazajutrz o 5 godzinie rano. Ogromna maszyna do produkcji lodu, o mocy 33.000 jednostek ciepła, wytwarza zimno i lód. Śmietana i ta przeznaczona do ubijania są podgrzewane do temperatury 80-85°C a następnie oziębiane do 2-3°C; śmietana do wytwarzania masła jest również podgrzewana do bardzo wysokiej temperatury ale schładzana już tylko do 8-10°C, następnie w południe jest ponownie podgrzewana do temperatury 14°C, zakwaszana czystymi kulturami bakterii, po czym już z rana przetwarzana jest na masło. Chude mleko podgrzewa się  do temperatury 95°C a następnie schładza do 2-3°C. Nie zawiera ono żadnych zarazków zakaźnych. Mleko to częściowo wraca do członków spółdzielni a częściowo przekazywane jest na rynek; mleko przeznaczono do produkcji miękkich i twardych serów nie jest gotowane. W roku 1925 dzięki przestawieniu ściany uzyskano dodatkowe pomieszczenie, w którym zainstalowano  maszyny umożliwiające podgrzewanie w długim przedziale czasowym mleka przeznaczonego do sprzedaży. 25 lat doświadczeń pozwoliły na zdobycie wiedzy dającej pewność, że pełnotłuste mleko podgrzewane do temperatury 60-63°C przez okres ½ godziny jest pozbawione szkodliwych zarazków, ma długi czas zdatności do spożycia a jednocześnie zachowuje charakter surowego mleka. Mleko to cieszy się dużym uznaniem wśród wielu klientów.
Oprócz mleka sprzedawanego luzem, mleczarnia produkuje również mleko w butelkach. Dzienne dostawy pełnotłustego mleka wynoszą 8000-10000 litrów.